’In het politieke debat lijkt het vooral te gaan om keuzedwang’, zo las ik ooit in een interview een uitspraak van directeur Van Bennekom van de patiëntenorganisatie NPCF. Keuzedwang is een nieuw woord, u zult het in Van Dale noch Groene boekje aantreffen. Het woord vraagt om een uitleg: kunnen keuze en dwang elkaar wel verdragen?

Keus is volgens Van Dale ‘het recht om te kiezen’. Voor een patiënt is dat: de dokter, het verpleeghuis, de behandeling. Natuurlijk lukt dat in de praktijk niet altijd, maar het is wel het streven, ook politiek. Vraagsturing, heet dat in vaktaal, we schrijven er nota na nota over. Dwang staat daar haaks op; dan gaan we terug naar de aloude aanbodsturing.

Van Bennekom baseerde haar ongenoegen op het convenant dat het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport sloot met aanbieders van AWBZ-zorg. De zorginstellingen zeggen daarin toe voor hetzelfde geld meer zorg te leveren maar dan zijn ze ook min of meer zeker dat zij die zorg mogen leveren. En dat steekt de patiëntenorganisatie, het zou de bewierookte keuzevrijheid van de klant aantasten. Vandaar de opmerkelijke taalvondst, keuzedwang.

Iets om voortaan rekening mee te houden.