De eerst klap is een daalder waard, zo luidt het gezegde. Dat is voor een goede brief aan de Tweede Kamer niet anders. Een pakkende en informatieve openingszin of een wervende eerste alinea prikkelt om vooral toch vérder te lezen. Zo’n begin vergroot ook de kans dat er bij de lezer iets van de brief blijft hangen.

De praktijk bij ambtelijke brieven is helaas (te) vaak een andere. Als lezer sla je een openingszin of een eerste alinea bij voorkeur over omdat die meestal aanzet tot een stevige geeuw. Een ‘fraai’ voorbeeld is de openingszin van 63 (!) woorden in een brief van de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport aan de Tweede Kamer over het Nederlands Vaccin Instituut:

“Op grond van de voorhangprocedure van artikel 10 van de Comptabiliteitswet 2001, heb ik u bij brief “Omvorming Nederlands Vaccin Instituut (NVI) tot baten-lastendienst” (FEZ-U-2572789) van 23 augustus 2005 mijn voornemen voorgelegd om, met ingang van 1 januari 2006, over te gaan tot het instellen van het Nederlands Vaccin Instituut (NVI) als dienst die een baten-lastenstelsel voert, in het vervolg aangeduid als baten-lastendienst.”

De zin is vanwege de lengte en de omhaal van woorden moeilijk te lezen. Pfff! Het commentaar van de spellingcontrole van Word is dan ook: breedsprakerig. Hier hadden betere een paar korte zinnen kunnen staan. De huidige zin bevat bovendien geen nieuwe informatie: hij herhaalt wat een paar maanden geleden al is gemeld. Geeuw! De zin is verder oersaai en niet inspirerend.

Dit hoeft natuurlijk niet zo. Met iets meer nadenken had er ook kunnen staan: “U weet dat ik van het Nederlands Vaccin Instituut vanaf 1 januari 2006 een baten-lastendienst wil maken. Dat heb ik uw Kamer in augustus 2005 laten weten en u hebt op dat plan kunnen reageren. Nu het bijna zover is geef ik in deze brief aan hoe het NVI volgend jaar met zijn nieuwe status flexibeler kan werken en betere kwaliteit kan leveren.”

Zo werkt een baten-lastenstelsel voor begrijpelijke taal!