Wanneer is een woord zo ingeburgerd in de Nederlandse taal dat het geen vaktaal (jargon) meer is? Die vraag kun je dagelijks vele keren stellen. Eensluidende antwoorden zijn niet makkelijk te geven. Een criterium is dat een woord voorkomt in een woordenboek, maar woordenboeken lopen vaak achter. Veelvuldig te lezen in kranten en tijdschriften is een ander criterium, maar hoe representatief is dat?

Ambtelijke taal is een mijnenveld van jargon. Zo las ik in een beleidsnota van de gemeente Den Haag over de aanpak van ‘veelplegers’ en ‘doorstromers’, mensen die in korte tijd de nodige strafbare feiten hebben gepleegd en daarmee veel overlast veroorzaken.

De term ‘veelpleger’ bestaat nog niet zo lang maar is al redelijk ingeburgerd. Het is geen vaktaal meer maar geaccepteerd spraakgebruik. De zoekmachine Google geeft 66.900 hits, de digitale encyclopedie Wikipedia wijdt er een keurig informatief artikel aan: “een veelpleger is iemand waartegen minimaal tien maal proces-verbaal is opgemaakt wegens een mogelijk strafrechtelijk vergrijp.” De term veelpleger is vanwege zijn trefzekere eenvoud een aanwinst voor de Nederlandse taal, evenals het min of meer synoniem ‘draaideurcrimineel’.

Maar wat is in dit verband een ‘doorstromer’? Google wijst ons hier een heel andere weg, namelijk naar sanitair (boilers), onderwijs (mbo-doorstromer) en de woningmarkt (een andere woning betrekken). Elke verwijzing naar crimineel gedrag ontbreekt.

Doorstromer is dus op een heel ander terrein ingeburgerd dan de Haagse notaschrijver bedoelt. Die verstaat onder doorstromers vooral jeugdige criminelen die al het nodige op hun kerfstok hebben en dreigen af te glijden (door te stromen) naar erger. De auteur legt dat ook wel keurig uit. Toch is hier sprake van jargon dat je beter niet kunt gebruiken. De term is buiten het aangegeven vakgebied nauwelijks bekend, sterker nog: de term verwijst naar heel iets of iemand anders.

Doortrekken dat woord, zou ik zeggen.