Dubbele aanhalingstekens behoren tot de meest misbruikte tekens in de ambtelijke taal. In feite zijn ze voor ons bijna altijd overbodig. Dubbele aanhalingstekens gebruik je alleen om een letterlijk uitgesproken tekst (citaat) weer te geven, bijvoorbeeld in interviews. De minister zegt: "Het komt allemaal goed met de Zorgverzekeringswet, als men maar geduld heeft."

Nu zijn interviews in ambtelijke nota’s en brieven tamelijk zeldzaam. Dus zou je denken dat de dubbele aanhalingstekens ook zeldzaam zijn. Helaas kom ik ze de laatste tijd steeds vaker en foutief tegen. Zo rept een recente brief aan de Tweede Kamer over uitbreiding van de hielprik over het recht op en de keuze voor "weten of niet weten".

Dat is geen citaat, de auteur wil alleen de nadruk leggen op een bepaald deel van de zin. In zo’n geval volstaan enkele aanhalingstekens. Het moet in dit geval dus zijn: ‘weten of niet weten’. Ook vreemde woorden krijgen in onze brieven geregeld dubbele aanhalingstekens terwijl enkele volstaan. Bacteriën in operatiekamers worden niet bestreden met een beleid van "search and destroy" maar met een beleid van ‘search and destroy’ of search and destroy.

Het is dus veel simpeler dan we denken. Gebruik bij beeldspraak of voor het benadrukken van een woord of een passage taalkundig uitsluitend enkele aanhalingstekens of cursiveer de tekst. En reserveer dubbele aanhalingstekens voor citaten. Een combinatie is in onze brieven hoogst onwaarschijnlijk maar niet helemaal onmogelijk. De minister zegt dan bijvoorbeeld: "De Zorgverzekeringswet is een zacht eitje, als men maar geduld heeft."