Home > Ambtelijke taal
11. Neerwaarts aanpassen (15-12-2006)

Stel, uw kind heeft een bijbaantje als vakkenvuller bij een supermarkt. Dat kan een reden zijn om ook eens naar het zakgeld te kijken. Dat is natuurlijk geen populaire gedachte. Het zakgeld van een kind ter discussie stellen is bijna net zo erg als aan het salaris van de ouders komen. Beide zijn vrijwel onbespreekbaar.

Trekt u toch de stoute schoenen aan, dan zegt u tegen uw kind: "Het lijkt me redelijk dat je tijdelijk minder zakgeld krijgt", of "Je zakgeld gaat tijdelijk omlaag." Dat is duidelijke taal. En duidelijk kun je in zo’n geval maar beter zijn. U zegt in geen geval: "Je zakgeld wordt neerwaarts aangepast." Althans, bij leven en welzijn.

Toch schrijven wij dit vanuit VWS rustig in een brief aan de Tweede Kamer over de zorgtoeslag: "Zonder wetswijziging dient de zorgtoeslag neerwaarts te worden aangepast." Even verderop staat het nog een keer. "Dit betekent dus dat … de zorgtoeslag dit jaar niet neerwaarts wordt aangepast."

Bedoeld wordt natuurlijk: "De zorgtoeslag wordt niet verlaagd" of "de zorgtoeslag gaat niet omlaag." Neerwaarts aanpassen is economenjargon en bovendien een eufemisme, een vorm van verhullend taalgebruik. Het klinkt zo wat minder direct en bedreigend. Net zoals we, om bij de economie te blijven, een bezuiniging liever een ombuiging noemen en weggegooid geld liever een onrendabel investeringskrediet.

Eufemismen hebben vaak schadelijke bijwerkingen. De lezer kan geďrriteerd raken omdat hij er doorheen prikt of achterdochtig omdat hij het niet begrijpt. Goed nieuws moet je bovendien niet verhullen maar juist van de daken schreeuwen. En dat de zorgtoeslag niet omlaag gaat is goed nieuws. Dus: DE ZORGTOESLAG GAAT NIET OMLAAG!


Deze website is powered by: Mail de webmaster hier