Een begrijpelijke zin bestaat gemiddeld uit vijftien tot twintig woorden. Telt een zin meer woorden, dan neemt de begrijpelijkheid snel af, uitzonderingen daargelaten. Ambtelijke teksten bevatten daarentegen vaak lange, veel te lange zinnen. Die leiden daarom niet zelden tot schouderophalen.

Neem de volgende zin van 106 woorden (en getallen) in een brief aan de Tweede Kamer en probeer eens te begrijpen wat er staat. ‘Daarop heeft de Stichting van de Arbeid op 19 januari 2007 afgesproken dat zij op het niveau van arbeidsorganisaties zullen komen tot maatwerkoplossingen, kiezen voor een ketenbenadering (preventie, arbeidsomstandighedenbeleid, verzuimbegeleiding, re-integratie- en inkomensbeleid), de uitvoering van de gemaakte afspraken op ondernemingsniveau of op sectoraal niveau zullen bevorderen, zullen stimuleren dat wanneer re-integratie niet op bedrijfsniveau plaats kan vinden er dan gekeken wordt op regionaal of sectoraal niveau en er eventueel re-integratiebureaus ingeschakeld worden, goede voorbeelden van re-integratie verzamelen en verspreiden en ze gaan verder onderzoek doen naar het effectiever maken van ondersteuning van werkgevers en werknemers die niet in het eigen bedrijf kunnen re-integreren.’

Nog afgezien van de vele vaktermen, zult u er als lezer waarschijnlijk weinig van onthouden. De zin is, als je het goed bekijkt, bovendien een opsomming. Zoiets leest doorgaans niet erg gemakkelijk omdat de zinsdelen onderling weinig met elkaar te maken hebben. Gebruik daarom bij opsommingen liever streepjes of bolletjes. Bijvoorbeeld:

‘Daarop heeft de Stichting van de Arbeid op 19 januari 2007 afgesproken dat zij:

• op het niveau van arbeidsorganisaties zullen komen tot maatwerkoplossingen,
• kiezen voor een ketenbenadering: preventie, arbeidsomstandighedenbeleid, verzuimbegeleiding, re-integratie- en inkomensbeleid,
• de uitvoering van de gemaakte afspraken op ondernemingsniveau of op sectoraal niveau zullen bevorderen,
• zullen stimuleren dat wanneer re-integratie niet op bedrijfsniveau plaats kan vinden er dan gekeken wordt op regionaal of sectoraal niveau en er eventueel re-integratiebureaus ingeschakeld worden,
• goede voorbeelden van re-integratie verzamelen en verspreiden, en
• ze gaan verder onderzoek doen naar het effectiever maken van ondersteuning van werkgevers en werknemers die niet in het eigen bedrijf kunnen re-integreren.’

Dit is slechts een simpele ingreep in de vorm van de tekst, inhoudelijk is er niets veranderd. Toch oogt de tekst zo een stuk overzichtelijker en daarmee is de kans dat er bij de lezer iets van de inhoud blijft hangen ook groter. Schrijven is dus niet altijd een kwestie van woordkeus maar ook van vormgeving!