Dé walvis bestaat niet. Walvissen behoren tot een groep van circa tachtig soorten grote, in zee levende zoogdieren. Bekende soorten zijn de orka en de potvis. De bedreigde blauwe vinvis is het grootste dier dat ooit op aarde heeft geleefd: dertig meter lang en 150 ton zwaar. Aardig detail op Wikipedia is dat walvissen tot de bekendste diermuzikanten behoren. Mannetjes kunnen uren achtereen zingen om de vrouwtjes te verleiden; kom daar eens om bij het zoogdier ‘mens’.

Toch hebben kranten het vast niet over een potvis wanneer ze schrijven: ‘VVD wil opheldering over ‘Walvis’’, ‘Walvis nog altijd buiten adem’ of ‘Belastingdienst kan ‘walvis’ niet aan’? Een walvis is immers niet zo snel buiten adem en het dier zou voor de Belastingdienst een wel erg bijzonder onderpand zijn voor een uitstaande belastingschuld. Wat is het dan wel?

De aanhalingstekens in de tekst verraden voor de geoefende lezer de oplossing al. Walvis is een afkorting en betekent: wet administratieve lastenverlichting en vereenvoudiging in sociale zekerheidswetten. Walvis is wel een bijzonder soort afkorting, namelijk een acroniem. Dat is een afkorting die je als een gewoon woord kunt uitspreken. Bekende acroniemen zijn NAVO (Noord-Atlantische Verdragsorganisatie) en HEMA (Hollandsche Eenheidsprijzen Maatschappij Amsterdam).

Walvis is taalkundig een aardig acroniem omdat er mooie beeldspraken mee te maken zijn. Omdat het project niet zo goed liep en ook moeilijk vlot te trekken was kwamen er kritische verhalen in de media. Zo schreef een krant bijvoorbeeld: ‘De walvis heeft een ongrijpbaar monster gebaard’. Een andere krant zette boven het artikel de kop: ‘Walvis gestrand’, leuk bedacht.

Beeldspraak is inderdaad leuk, zolang die positief is over je initiatief of project. Op een kop als ‘Walvis definitief kopje onder’ zit een minister natuurlijk niet te wachten. Dan helpt zelfs mooie, verleidelijke afscheidsmuziek niet.