Ambtelijke stukken blinken, in tegenstelling tot bijvoorbeeld een artikel in de krant, niet altijd uit door duidelijkheid. De journalist wil het naadje van de kous weten en wil zijn lezer ook zo concreet mogelijke informatie geven. De krant wil schrijven dat er 15.000 woningen gebouwd worden in de komende vijf jaar, niet dat er een aanzienlijke bouwinspanning geleverd gaat worden of dat het grondgebruik in die voormalige polder geoptimaliseerd zal worden.

Optimaliseren, een veelgebruikt woord in ambtelijke stukken. Waarschijnlijk komt dat omdat het woord krachtig oogt maar tegelijkertijd vaag is. Een politicus die zegt dat hij iets wil optimaliseren kan daadkracht uitstralen – zie: ik ga er iets aan doen, het wordt echt veel beter – en tegelijkertijd z'n kaarten aan de borst houden hoe en in welke mate hij dat gaat doen. Dat is dan mooi meegenomen, behalve voor de lezer. Die blijft met vragen zitten in plaats van met antwoorden.

Optimaliseren blijft een vage term als daar niet meteen bijgezegd wordt hoe en wat je wilt bereiken. Probeer die duidelijkheid dan ook te geven. Dat kan misschien niet altijd, maar vaak wel, is mijn ervaring. Anders is optimaliseren slechts een ideale taalkundige vluchtheuvel voor gebrek aan daadkracht. Wees in ieder geval op uw hoede wanneer u de term tegenkomt in ambtelijke nota's.

Het kan nog erger. Zo las ik in een ambtelijke nota ooit de zin : “Er worden aanbevelingen gedaan om het gebouw nog verder te optimaliseren.” Een fraai staaltje taalkundig apengedrag: kijk ons eens, we gaan het nog beter doen dan optimaal, we gaan het nog verder optimaliseren. De hoogste berg is niet hoog genoeg, we gaan een nog hogere beklimmen. Kan dat eigenlijk wel? Optimaal is toch het beste wat je kunt bereiken? Ach, met een optimale ambtelijke taalinspanning is alles mogelijk.