Taalgebruik is niet zelden een modieus gebeuren. Iemand bedenkt een nieuwe term of poetst een oude term een beetje op en zie: binnen de kortste keren hoor of lees je die term overal. Zo las ik laatst de term ‘stip op de horizon’. Dat is, zo leek mij, een wat stoffige beeldspraak die allang is vervangen door begrippen als ‘toekomstbeeld’ of  ‘langetermijn-doelstelling’.

Zou je denken. Maar dat is niet zo. De term ‘stip op de horizon’ rukt op in ons taalgebruik. Je komt hem tegen bij de plannen van uitvoerende instanties in de sociale zekerheid om kosten te besparen en beter samen te werken. Zo rept voorzitter Linthorst van de Uitvoeringsorganisatie Werknemersverzekeringen (UWV) in een advies hierover van ‘een stip op de horizon waar wij naar toe zouden moeten werken’. Een stip is klein, de horizon ver, de term vager dan het woord doelstelling.

Internet geeft ook de nodige voorbeelden. Zo markeert korpschef Kuijs van het regiokorps Brabant Zuid-Oost is in een interview zijn ambities - een doorontwikkeling met vier stevige pijlers – als ‘een stip op de horizon.’ En vindt de brandweer in Midden-Limburg een kabinetsvoorstel over veiligheidsregio’s aanzienlijk minder ver gaan dan ‘de stip op de horizon van het regionale voorstel.’ Hoofd waterbeleid van de Unie van Waterschappen Kraaij zegt: “Beleid is niets anders dan een stip op de horizon en de concrete stappen om daar te komen”.

Soms ontbreekt ‘de stip op de horizon’. Bijvoorbeeld in de ogen van voorzitter Meuwese van Meavita, een van de grootste thuiszorgorganisaties van Nederland. Meuwese vindt dat de overheid geen toekomstbeeld heeft voor de thuiszorg. “Er is geen stip op de horizon. Was die er wel, dan konden we daar op anticiperen”, aldus Meuwese die ook nog constanteert dat de thuiszorg “als sector in een glijvlucht omlaag zit”. Alsof de zwaartekracht een glijvlucht omhoog zou toestaan…

Wees gewaarschuwd, u telt als taalgebruiker niet mee zonder ergens een ‘stip op de horizon’ te plaatsen. Bijvoorbeeld voor het verhogen van het zakgeld van uw kind, de verbouwing van uw keuken, uw voorgenomen huwelijk of echtscheiding, uw droombaan. Zet voor dit soort zaken ‘een stip op de horizon’ voordat het te laat is.

Maar is het eigenlijk wel ‘stip op de horizon’? Is het niet ‘een stip aan de horizon’? De eerste beeldspraak krijgt 410 treffers bij de zoekmachine Google, de tweede 451 treffers. Dat maakt de keus niet makkelijk. Dan kunnen we beter terugvallen op Annie MG Schmidt, die nog gezaghebbender is nu ze is opgenomen in de canon van de Nederlandse geschiedenis. Lees of luister er het bekende lied ‘Schipbreukeling’ uit haar de musical Ja zuster, nee zuster maar op na:

            “Daar is een stip aan de horizon!

              Een schip aan de horizon!

              Zwaaien met je onderbroek

              Zwaaien met je hemd

              O nee, ’t is al weer weg

              O jee, ’t is al weer weg

              Pech, pech, pech.”

Beleidsmakers, u bent gewaarschuwd!